Beschrijving
In deze blog zal worden uitgelegd waarom er een instroom Bijzonder Beheer wordt verwacht. Welke geopolitieke en economische onzekerheden er een grote rol spelen. Waarom er historisch gezien weinig faillissementen zijn en welke kentering er momenteel plaatsvindt. Ook zoomen we in op een wereldwijd fenomeen, genaamd zombiebedrijven en de WHOA als hulpmiddel.
Introductie
Er wordt alle lange tijd een instroom van Bijzonder Beheer dossiers verwacht bij financiers. Het aantal faillissementen in Nederland zal de komende periode fors toenemen. Tijdens de coronapandemie gingen er heel weinig bedrijven failliet, mede door een deken van coronasteun. Nu de steunmaatregelen grotendeels zijn afgeschaft en de schulden juist moeten worden terugbetaald, komt er een einde aan een periode waarin veel bedrijven kunstmatig op de been werden gehouden. Feitelijk is dus sprake van een normalisering. Geopolitieke en economische onzekerheden spelen vandaag de dag een grote rol. De huidige energiecrisis, stijgende grondstofprijzen, supplychain-problematiek, een verder stijgende rente en forse looneisen verergeren de situatie.
In perspectief
Historisch gezien ligt het aantal faillissementen op een heel laag niveau. Aan het einde van de eurocrisis in 2013, was het aantal bedrijven en eenmanszaken dat gedwongen moest stoppen hoog. Tot medio 2022 is er sprake geweest van een langzame daling, die is versterkt door de coronacrisis. Hierdoor zijn we gedaald tot een historisch laag niveau. Ook kende Nederland de afgelopen jaren in vergelijking met de buurlanden relatief weinig faillissementen. Eind 2022 zien we een stijging in het aantal ondernemingen dat failliet gaat.
Geopolitieke en economische onzekerheden
In de Bijzonder Beheer Barometer van mei 2022 hebben PwC en de Universiteit Leiden 102 herstructureringsexperts geraadpleegd. Het panel verwachtte toen dat de oorlog in Oekraïne zou leiden tot een toename van de instroom van nieuwe bijzonder-beheerdossiers (‘BBH-dossiers’). Als de belangrijkste commerciële en operationele oorzaak voor een verhoogde instroom werd de stijging in energiekosten en grondstofprijzen genoemd.
De verwachte piek in de instroom verschuift naar Q4 2022
Sinds de eerste Bijzonder Beheer Barometer in november 2020 staat de vraag centraal; wanneer bereikt de instroom van BBH-dossiers zijn hoogtepunt? Opvallend is dat tot op heden de verwachte piek nog niet is gerealiseerd en iedere keer één of twee kwartalen opschuift, hier lijkt nu verandering in te komen.
De afgelopen twee jaar kwam de voorspelling van meer faillissementen niet uit omdat de overheid telkens insprong. We zien nog steeds dat risico's worden gedempt door de overheid, zo worden o.a. de hoge energiekosten voor bedrijven gecompenseerd (Tegemoetkoming Energiekosten-regeling). De vraag die hierbij ontstaat is; voor hoelang blijven deze maatregelen voortduren en moeten we dit überhaupt wel willen?
Kentering (september – oktober)
In de laatste maanden van het jaar zien we op basis van de cijfers van het CBS een kentering ontstaan. Kredietverzekeraar Atradius verwacht dat het aantal faillissementen over heel 2022 met 9% stijgt ten opzichte van 2021. In 2023 verwacht Atradius dat er een echte inhaalslag plaatsvindt, met een verwachte toename van het aantal faillissementen met 77% ten opzichte van dit jaar. Atradius-econoom Theo Smid ziet duidelijk een trendbreuk na de pandemie, waarin het aantal faillissementen juist halveerde ten opzichte van 2019. 'We verwachten een terugkeer naar het pre-coronaniveau, waarbij een deel van de bedrijven die met overheidssteun overeind zijn gehouden, alsnog omvalt.'
Een wereldwijd fenomeen
De term zombiebedrijven passeert steeds vaker de revue. Onder zombiebedrijven verstaan we ondernemingen die genoeg geld verdienen om salarisuitgaven en hun zakelijke kosten te dekken, maar hun rentelasten jaren op rij niet kunnen betalen. Ze zijn continue op zoek naar kapitaal om gaten te vullen. Tot bijna 13% van het beursgenoteerde Europese bedrijfsleven behoort tot deze categorie.
Bij ondernemingen die niet aan hun schuldverplichtingen kunnen voldoen moet rigoureus worden ingegrepen, zoals het saneren van bedrijfsprocessen en het afstoten van bepaalde activiteiten. Logischerwijs komt, wanneer men er niet in slaagt, de faillissementsrechter in beeld, echter zijn veel kwakkelende bedrijven door ‘goedkoop vreemd vermogen’ in leven gehouden. In Europa en de Verenigde Staten zijn de faillissementen daardoor nog nooit zo laag geweest.
De kans is aannemelijk dat er meer zombiebedrijven gaan omvallen nu de rentes zo snel oplopen. Jarenlang bleven ‘deze bedrijven’ op de been omdat de rentes historisch laag waren. Nu de leentarieven plotseling snel oplopen, zal het lastig worden voor deze bedrijven om te overleven.
De WHOA als hulpmiddel
Marnix van Rij (Staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdienst) verwacht dat 25 tot 30 procent van de 282.000 bedrijven die uitstel kregen hun belastingschuld niet kunnen terugbetalen. Hier zitten ongetwijfeld levensvatbare bedrijven tussen. De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) biedt mogelijkheden om een faillissement te vermijden en wordt volgens het expertpanel steeds vaker ingezet. De WHOA is niet hét wondermiddel, maar kan worden ingezet als hulpmiddel bij een bredere herstructurering.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de sleutel tot een succesvolle hersteloperatie een holistische benadering is waarbij een balans wordt gevonden tussen enerzijds ‘innovatie’ en anderzijds ‘sanering’. Het businessmodel wordt aangepakt waarbij er tegelijkertijd in de kosten worden gesneden. Wanneer er op deze manier geherstructureerd wordt, hebben bedrijven een significant hogere kans op overleving ten opzichte van het bekende ‘brandjes blussen’.
Tijdens een financiële herstructurering moet er naast een WHOA-traject voldoende aandacht zijn voor een oorzakenanalyse, hersteloperatie-planning, evenals de concrete uitvoering ervan om de kansen op een succesvolle onderhandeling en akkoord te vergroten.
Interessante links
https://www.pwc.nl/nl/assets/d...
https://www.cbs.nl/nl-nl/reeks...
